KARTLI AMBALAJ NEDİR, KATLI AMBALAJ TÜRLERİ NELERDİR, SEÇİLİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

KARTLI AMBALAJLAR



Düz bir parça kartonla paketlenecek ürünü desteklemek ve örtmek için şekillendirilmiş bir plastik filmden yararlanarak oluşturulan ambalajla­ra, kartlı ambalaj denir. Kartlı ambalajların iki ana tipi mevcuttur: blister amba­laj ve skin ambalaj.



Skin ve blister ambalajlar genellikle el aletleri, küçük oyuncakları, pil, dolmakalem ambalajı için kullanılır. Ancak skin ambalajda gıdalar da paketlenir. Kartlı Ambalajlama sistemlerinin avantajı, küçük parçalara kolay satış olanağı sunmasıdır. Kartlı ambalajlarda içine konan ürünler kaybolmaz ve arkasındaki kart, hem ürün hakkında gerekli bilgileri verir hem de ürünün satış cazibesini arttırır. Blister ambalaj ise; kapsül, tablet gibi ilaçların ambalajlanmasında kullanılır.



Zar (Skin) Ambalaj

Skin tipi ambalajlanacak ürün, ısıl yapıştırma astara sahip bir karton üzerine yerleştirilir. Daha sonra ürün üzerine bir plastik film konur ve vakum uygulanarak, plastik filmin, ürünü bir deri gibi sarması sağlanır.



Skin ambalajda ürünün kendisi film için kalıp görevi yaptığından aynı ambalajlama makinesiyle değişik şekilli ürünler ve aynı ürünün kısa sü­reli ambalaj üretimi için kullanılır. Skin ambalaj termoform makinelerde oluşturulan ambalaj türlerinden biridir. Piyasada skin ambalajlama yapa­bilen değişik model makineler (destek kartonu da kesen otomatik maki­nelere kadar) mevcuttur.



Skin Ambalaj İçin Kullanılan Malzemeler



PVC Film : Şeffaflığı nedeniyle en çok tanınan ve kullanılan filmdir. PVC aynı zamanda çeşitli ürün şekillerine de iyi uyum sağlar.



Ionomer : Surlyn markası ile tanınır. Skin ambalaj için PVC filmden da­ha çok kullanılır. Ionomer, şeffaf, çok dayanıklı olup astarlı kartonla bile ısıl olarak çok iyi yapışır. Sağlamlığı nedeniyle oldukça ince ionomer filmler daha kalın olan alternatiflerinin yerini alarak maliyet avantajı da sunar.



Skin ambalajda kullanılan filminin kalınlığı 50 - 120 mikron arasında de­ğişir. Ortalama kalınlık ise 90 mikrondur.



Altlık : Skin ambalajda kullanılan karton altlığın, havanın emilebilmesi için gözenekli olması gerekir. Bu nedenle bazı skin ambalaj uygulamala­rında altlık ya kaplanmamış fakat beyazlatılmış sülfat kağıdından ya da geri dönüştürülen kartondan da yapılır. Bazen de havanın geçmesine yardımcı olmak için kartona mekanik yöntemle delik açılır.



Isıl Yapıştırma Astarı : Bu astarın kullanılan kartona, ambalaj için kulla­nılacak plastik filme ve uygulanacak baskı mürekkebine uygun olması gerekir. Astar, solvent bazlı olabilir. Bu durumda kartona, mekanik ola­rak delik açılmalıdır. Diğer taraftan delik açma gereksinimini ortadan kaldıran su bazlı astarlar da geliştirilmiş. Astarın plastik filme oldukça düşük ısı derecesinde yapılabilmesi ve ayrılırken beraberinde birkaç el­yaf da sökmesi arzu edilir.

Skin ambalaj için kullanılan plastik filmler bobin halinde gönderilir.



Skin ambalajın gıda uygulamalarında ürün derin olmayan paketlerde (maksimum 25 mm.) ambalajlanır ve üst film vakum altında ürünün bittiği noktadan itibaren alt film ile kaynaklanır. Ürün ambalaj içinde hare­ket edemez ve yağı ya da suyu ambalaj içinde yayılmaz. Düşük ambalaj­lama maliyetiyle optimum ürün tanıtımı sağlar. Skin ambalaj dirençli ve istif kolaylığına sahiptir. Üst film shrink özelliğine sahip ise de karşıdan bakıldığında gözle görülmez. Gıdalar da skin uygulamalarında filmler; sert film alt ve yumuşak üst film kullanır. Skin film , skin ambalajlama­nın yapılacağı termoform makinelerle uyum içinde olmalıdır. Burada bir sistem mevcuttur. Skin ambalaj oluşturulmasında ambalajlama için ma­kine modeli seçilirken en önemli dikkat edilmesi gereken alınacak maki­nenin tek bir filme bağlanmadan alternatif filmlerle de çalışmasıdır.



Blister Ambalaj



Blister ambalaj, bir plastik film ya da levhadan, kalıp kullanılarak bir ka­barıklık yaratılmasıyla oluşturulur . Bu kabarıklık, ambalajlanacak ürü­nün şekliyle uyumludur. Blister ambalajlarda önceden ısıyla şekillendiri­len kabarcık kısma ürün yerleştirilir, bu kabarcık daha sonra bir plastik film, fleksibl folyo ya da kartonla ısıl olarak ya da başka bir şekilde yapış­tırılır. Blister ambalajda bir kalıba gereksinim duyulduğundan skin am­balajdan daha pahalı bir ambalaj türüdür. Normal olarak bir kalıp, deği­şik ürünler için kullanılamaz. Bu nedenle blister ambalajda üretim sureci daha uzun olmalıdır. Diğer taraftan kapatma işleminde, skin ambalajda olduğu gibi, havanın karton altlıktan emilip boşaltılmasına gereksinim yoktur. Blister malzeme, ambalajı yapan tarafından oluşturulabileceği gibi bir uzman üreticiden hazır olarak da temin edilebilir. Hazır yapılmış blisterlerin kullanılması durumunda, ambalajlama operasyonu için ge­reksinim duyulan tek donanım bir ısıl yapıştırma makinesidir. Eğer ısıl yapıştırma makinesi mevcut değilse, basit uygulamalarda bilster, karton altlığa tel zımba ile zımbalanarak tutturulabilir.



Blister Ambalaj İçin Kullanılan Malzemeler



PVC Sert Film (PVC Rijid Folyo) : Halen blister ambalaj için en çok kul­lanılan ana hammaddedir. Filmin kalınlığı, ambalajlanacak ürünün bü­yüklüğü ve ağırlığına göre 50-700 mikron arasında değişir. PVC filmin termoform (ısıyla şekillendirilme) özelliği iyidir. Ayrıca düzgün bir şekil­de kaplanmış karton altlığa ısıl olarak iyi yapışır. PVC’nin yanı sıra PET, OPS rijid folyo da kullanılır.



Altlık : Fleksibl folyo ( koruyucu lak / mürekkep / alüminyum folyo / ısıy­la kaplanan lak - heatseal lak - yapısındaki üst folyo) , film, karton kulla­nılabilir.



Blister ambalajda, blister ambalajı oluşturan üç unsur, hem birbiriyle hem de ambalajlanacak ürünle uyumlu olması gerekir. Herhangi bir fir­madan önceden oluşturulan kabarcıklı bir film ve diğer bir firmadan da karton ya da alüminyum folyo almıyorsa ısıl yapıştırma kaplama ile plas­tik filmin birbirine yapışabileceğinden emin olunmalıdır.



Isıl Yapıştırma Astarı : Blister ambalajın en önemli unsuru ısıl yapıştır­ma astarıdır. Çoğunlukla solvent bazlı astarlar kullanılır. Bu tip astarla­rın parlaklığı, şeffaflığı ve ısıl yapışma özelliği iyi olmalıdır.



Kartlı Ambalaj Sağlanmasında Belirlenmesi Gereken Temel Kriterler



* Ambalajlanacak ürün, tipi, şekli, ağırlığı, varsa ürünün özel gereksi­nimleri ve üretim sürecinin uzunluğu.
* Ambalajlanacak ürüne uygun alt üst malzemenin seçimi (ürün gıda ise bu çok büyük önem kazanır. Özellikle skin ambalaj oluşumunda ürünün özelliklerine uygun filmlerin seçilmesi çok önemlidir.
* Seçilen malzemenin makineye uyumu.
* Üretimde kullanılan makine ile ilgili kapsam bilgi (makinenin modeli, tipi, ilgili ölçüler ve tercihen makinenin teknik resmi)